Buku : KANG DEDI MENYAPA JILID 2
Bab 5 : JANJI INDUNG
Ayeuna teh keur usum paceklik, teu boga pare, teu boga duit, bogana hutang. Terus usum loba anu janji. Pas pemilihan kamari janji bakal ningkatkeun kasejahteraan rakyatna, rek ngawangun pembangunan rakyatna. Tapi janji saha anu pasti? Janji indung! Da janji pamimpin mah sok lanca-linci, luncat mulang udar tina tali gadang. Datangna waktu butuh tapi ari geus ditemponan ka butuhna mah teu datang deui.
Janji indung anu nunggul, jadi batu karahayuan. Urang dieu boga lembur ngarana Batununggul. Saha ari batu nunggul? Indung urang. Indung teh lir ibarat batu anu nunggul ngajentul, ngahulu ngaraga. Naon anu dipapatkeun dina dirina? Kamulyaan anak jeung incuna dina hiji waktu.
Indung nunggul sisi cai, indung nunggul di dapur, indung nunggul di goa, indung nunggul di tengah imah, indung nunggul di sawah, ngajentul nunggul kahirupanana,
kapanasan, kapoekan, kaanginan, hideung. Tapi dirina pinuh ku kamulyaan. Hideungna indung teh kamulyaan jeung karahayuan pikeun ka anak-anakna.
Ku aranjeun dibodo-bodo. Indung aing bodo teu sakola. Indung aing bodo, bisana ukur nyangu. Indung aing bodo bisana ukur ka sawah. Ari sia pinter bisana naon? Ngaku pinter nyangu meunang indung. Indung kuring bodo, gawena ukur ngajentul hareupeun hawu, gawena ukur ngajentul na luhureun kasur, gawena ngajentul luhureun galengan, gawena ngajentul na tengah kotakan. Aing dahar dipangnyangukeun indung, aing nginum dipangmasakkeun ku indung, aing dahar meunang dibuat ku indung, aing dahar meunang tandur indung, aing dahar meunang ngarambet indung, aing dahar meunang nutu indung!
Ari sia gawe naon? Nyatu meunang indung, nginum meunang indung, nu ngala pare meunang indung, anu dibuat indung, anu ngarambet indung,
anu nutu indung, anu nyangu indung, anu tandur indung.
Anu pinter teh anu sok nyarita, anu sok digawe. nu pinter teh anu ngahuapan anu dihuapan. Anu ngahuapan teh indung ari anu dihuapan teh budak. Kuring nu dahar indung anu melak, kuring anu nginum indung anu masak, kuring nu jajan indung anu ngala duit.
Jadi anu belegug teh saha? Aing anu belegug da bisana ukur menta, ukur nitah, ukur ngomong. Belegug aing sakola da ukur ngalahirkeun jelema belegug.aing bisana ukur ngambek,ukur menta, ukur nitah, ukur ngomong.aing sakola ngan saukur jadi jelema belegug, sapatu menang dipangmelikeun indung, make baju meunang dipangmeulikeun indung,nyeuseuhna meunang indung, nyetrikana meunang indung, nundana dina lomari meunang indung nu ngabajuan ku indung. Lamun aya sakola jiga kitu bubarkeun sakolana! Kuduna sakolateh ngalahirkeun jelema pinter,lain ngalahirkeun jelema belegug, Jelema pinter teh nu bisa ngatur dirina. Memeh sakola hudang isuk isuk, nyangu ku sorangan, ti imah mangkat ka sakola leumpang, rek disapatu atawa disendal mangkat. Eta jelema pinter anu kitu.
Lamun rek jadi jelema pinter eureun jajan, diajar nyangu ku sorangan, diajar ngaput ku sorangan, diajar meuli sapatu make duit sorangan. Jadi bangsa ieu teh kudu ngalahirkeun jelema pinter, ulah ngalahirkeun jelema belegug. Mun rek jadi bangsa kudu mandiri, kudu ngarobah sikap, pendidikan kudu ngalahirkeun jelema parinter lain ukur pinter ngomongna da kabeh jelama oge ngomong mah bisa.
Jelema pinter lain tukang tutunjuk, tutunjukmah kabeh jelema ge bisa, jelema pinter lain tukang nitah, nitahmah kabeh ge bisa, teu kudu aya sakolana. Tapi jelema pinter the anu ngarobah dirina, ngarobah lingkunganna jeung ngarobah bangsana tah nu kitu ngaranna pinter. Sanajan profesor tapi ari barelegug tong diguruan. Jadi guguru kudu kasaha? Ka indung.
Hey urang Batununggul, urang Balimbing, Kawungantean, guguru kudu ka indung. Indung gede kawanina, indung gede hampurana, indung gede kadaekna. Bener teu? Indung anu ngajurukeun maneh. Tantara can tangtu wani ngajuru, tong boro perang jeung Malaysia. Bayangkeun maneh kaluar dina tempat anu sakitu sempitna.
Indung aing ludeungan, ngah peuting hudang ka cai mangku maneh, ngombehan maneh. indung aing daekan, nyangu, nutu, tandut, ngarambet, dibuat, nyeuseuh, masak, ngelap kaca, nyitrika, sasapu, mandian, ngobehan. Teu digajih indung teh,
tapi jadi tong guguru ka sasaha.
Indung teh lir ibarat batu anu nunggul, indung teh bath nunggul, batu anu ngahiji jeung taneuhna jeung lemahna jeung caina jeung anginna jeung panon poena. Anu teu unggut kalinduan, teu gedak ka anginan, tara lanca-linci, luncat mulang udar dina tali gadang, manunggal jeung dirina.
Batu nunggul teh nyaeta pucakna batu. nununggul. Balimbing teh lima sisi, papat kalimah tunggal, manjing jeung taneuhna, manjing jeung caina, manjing jeung panon poena, manjing jeung anginna, manjing jeung Gustina. Jadi anu batu nunggul teh balimbing anu nepi ka langit, anu nunggul dina taneuhna. Anu tepi ka langit.
Anu nunggul dina tanehna teh tukang tani, tukang ojek, tukang beca, tukang ngala suluh, tah eta nu nepikeun urang ka langit. Bupati bisa dahar sangu haneut pulen lantaran jasa anu nunggul. Make baju didasian jasa anu nunggul, ngadahar sate jasa anu nunggul, ngadahar lauk jasa anu nunggul. Jadi eta jelema anu garede jasana.
* Disampaikan dalam
Safari Budaya di Desa Balingbing,
Pegaden, Subang, 9 Mei 2014.
#inspirasikangdedi