Buku : KANG DEDI MENYAPA JILID 2 B a b 18 : Babad Kasampurnaan

Sampurasun.. .Paralun anu kasuhun, wening galih anu dipamrih. Kahatur anu kasuhun kanu linggih dina patempatan ieu, anu katinggal jeung anu teu katinggal. Lamun teu tonggo walang taga gogodongan. Mahluk anu ngajungkiring di payuneun simkuring. Mugi ieu dadanguan teu matak jadi dedengean. Nu asup ti ceuli kenca kaluar ti ceuli katuhu, mata rasa sanajan kaucap tapi teu kaucap. Anu teu katinggal ka sadaya para karuhun, anu kantos ngadegkeun ieu pilemburan. Mugi ieu jadi wasilah, mapay lampah nuturkeun pituduh sepuh, mapag lalampahan anyar, Dangiang galuh pakuan.
Tumut ka pituduh sepuh hartina urang manggih kabeh ajaran, rek ajaran nyarita, rek ajaran ngalengkah, melak, neukteuk, nuar, Islam kasampurnaan diri. Naon anu direngkahkeun ku urang, naon anu dipangrengkahkeun ku urang, sadayana pituduh sepuh. Lain urang manggih sorangan, lain meunang tatapa, lain meunang ihtiar urang, istuning nuturkeun pituduh sepuh.
Kulantaran Islam anu diagung ku urang, Islam pituduh sepuh. Kade tong poho ka poe kamari jeung poe bihari sabab moal aya poe isuk mun euweuh poe kamari jeung poe bihari.
Simkuring asmana rombongan Dangiang galuh pakuan. Teu seja rek nembongkeun kabisa, teu seja rek nanjeurkeun kaasih, tapi istuning kabawa ka cai leuncang. Ngan ayeuna cai leuncang na turunna lain ka lebak tapi ka tonggoh sabab tatangkalan geus beak ditaluaran.
Simkuring dianggap pamingpin anu berhasil tapi seeur keneh kakiranganana. Upami kadieu sanes ngiring ngarojo kulantaran di Purwakarta geus leuwih, tapi hirup mah kan kudu silih rojong. Dulur boga hajat kudu dirojong ku dulur deui, da kuring ge meunang jadi bupati meunang Pak Jujun nguriling ka tiap desa. Kukituna ajrih ka pupuhu lembur ka kepala desa, ka pa camat, kadituna ka pa bupati, hapunten anu kasuhun.
Garut hiji kabupaten anu kagungan sejarah panjang kahirupan. Dangiang aya di Garut, lamun nyarita Siliwangi nya nyarita Garut, lamun nyarita kajawaraan nyarita Garut, lamun nyarita kasantrian nyarita Garut, lamun nyarita naon wae, pasti nyarita Garut.
Sabenerna Garut teh puser kabudayaan Sunda, ngan kadieunakeun dipopohokeun ku balarea. Cul dogdog tinggal igel, moro julang ngalepaskeun peusing. Nu lain dienya-enya, anu enya dilain-lain. Kulon ditareangan, wetan kalewatan. Itu diteangan euweuh deui-euweuh deui, aya diarudag, kosong deui kosong deui.
Kukituna neangan karaharjaan teu kudu mangkat ka Amerika, ka Saudi Arabia, ka Australia, neangan karaharjaari cukup nyungsi kana diri, nyaksa kana awak, nyalisik anu leutik, nanjeurkeun adeg-adeg anu diri urang nyaeta budak tumbal, budak buncit.
Nu disusul teu kasusul, nu diudag teu kasampa, kari gagak keur ngelak dina tutunggul, imahna di birit leuwi, dihateupan ku handeleum, ditihangan ku hanjuang, di dinya ayana.
Tadi urang ngadangukeun lagu anu nyaritakeun ‘babad’. Babad
kasampurnaan urang Sunda. Di mana babad eta dimimitieunana, pek regepkeun, mudah-mudahan aya kukupingeunana.
Bihari diturunkeun ka alam kiwari, alam bihari teh alam baheula, euweuh waktuna sabab jaman harita mah euweuh waktu. Nu disebut alam euweuh waktuna sabab waktu ayana di alam dunya, waktu panon poe aya di belah wetan, mimitina medal surup tina belah kulon. Samemeh eta aya alam, nyaeta alam bihari. Alam anu can aya itungan jeung bilanganana. Sabab manusa can bisa diitung teu aya wujud jeung ragana, nu aya wujud uga na.
Lembur panineungan nyaeta anu jadi lembur panineungan urang. Di mana di dinya urang asal. Rek kadinya urang balik. Lembur matuh dayeuh maneuh, banjar karang pamidangan, inna lillahi wa inna lillaihi rojiun, ti dinya urang asal, bakal kadinya urang mulang. Eta nu jadi panineungan urang. Matak sanajan manusa luhur pangkatna, loba hartana bakal balik ka panineunganana.
Disampaikan dalam Safari Budaya
di Desa Sindang Galih, Karang Tengah, Garut.
pada 23 Nopember 2013.
#inspirasikangdedi